Eerste keer gietijzeren pan gebruiken: complete gids

Een gietijzeren pan is een investering voor het leven. Met de juiste verzorging kan een goede gietijzeren pan zelfs generaties meegaan. Maar een nieuwe gietijzeren pan gebruiken vraagt om wat extra aandacht. Je kunt hem niet zomaar uit de doos halen en meteen beginnen met koken. Door je pan eerst goed voor te bereiden ook wel inbranden of ‘seasonen’ genoemd – bescherm je hem tegen roest, zorg je dat eten niet blijft plakken en verbeter je de smaak van je gerechten.

In deze blog leggen we stap voor stap uit hoe je een gietijzeren pan klaarmaakt voor het eerste gebruik, en geven we tips om je pan in topconditie te houden.

Waarom moet je een gietijzeren pan inbranden?

Gietijzer is een natuurlijk materiaal zonder antiaanbaklaag. Het metaal is poreus, wat betekent dat het kan roesten en dat eten kan blijven plakken als je het onbehandeld gebruikt. Door de pan in te branden met olie, ontstaat er een natuurlijke, beschermende laag: de seasoninglaag.

Voordelen van inbranden:

• Beschermt tegen roest.

• Creëert een natuurlijke antiaanbaklaag.

• Maakt de pan duurzaam en onderhoudsvriendelijk.

• Verbetert de smaak van gerechten naarmate je hem vaker gebruikt.

Voorbereiding voor het eerste gebruik

1. Controleer of je pan al is voorbehandeld:
   Veel gietijzeren pannen worden tegenwoordig “pre-seasoned” verkocht. Dat betekent dat er al een dunne beschermlaag op zit. Zelfs dan is het slim om hem zelf nog één keer in te branden voor een sterkere laag.

2. Reinig de pan grondig:

   • Spoel de nieuwe pan af met warm water.

   • Gebruik een zachte borstel of spons om eventuele fabrieksresten te verwijderen.

   • Droog de pan goed af met een theedoek of keukenpapier.

Stap-voor-stap: gietijzeren pan inbranden

1. Verwarm je oven:
   Stel de oven in op 200–230°C. Heb je geen oven? Je kunt dit ook op het fornuis doen, maar de oven zorgt voor een gelijkmatigere hitte.

2. Breng olie aan:

   • Gebruik een olie met een hoog rookpunt, zoals lijnzaadolie, zonnebloemolie of arachideolie.

   • Wrijf een dunne laag olie over de hele pan, inclusief de buitenkant en handgreep.

   • Veeg overtollige olie af met keukenpapier; de laag moet heel dun zijn.

3. Bak de pan in de oven:

   • Zet de pan ondersteboven in de oven op een rooster, met een bakplaat eronder om eventuele druppels op te vangen.

   • Laat de pan 1 uur in de oven staan.

4. Laat afkoelen:
   Zet de oven uit en laat de pan rustig in de oven afkoelen.

5. Herhaal indien nodig:
   Voor een sterke, duurzame laag kun je dit proces 2-3 keer herhalen.

De eerste keer koken in je gietijzeren pan

Na het inbranden is je pan klaar voor gebruik. Begin de eerste keren met vette gerechten, zoals spek, worstjes of een stukje zalm. Deze vetten versterken de seasoninglaag en maken de pan nog beter. Vermijd in het begin zure producten zoals tomaten, die de laag kunnen aantasten.

Onderhoud van een gietijzeren pan

Een gietijzeren pan gaat een leven lang mee met het juiste onderhoud:

1. Reinig zonder zeep:
   Gebruik warm water en een zachte borstel. Voor hardnekkige resten kun je grof zout gebruiken als scrub.

2. Droog altijd grondig af:
   Gietijzer roest snel als het nat blijft. Zet de pan eventueel kort op laag vuur om alle vocht te verdampen.

3. Houd de seasoninglaag op peil:
   Wrijf na het schoonmaken een dun laagje olie over de pan. Zo blijft hij beschermd en glad.

4. Geen vaatwasser:
   De vaatwasser verwijdert de seasoninglaag en kan roest veroorzaken.

5. Bewaar op een droge plek:
   Bewaar de pan met een stukje keukenpapier erin om vocht op te nemen.

Veelgemaakte fouten met gietijzeren pannen

• Te veel olie gebruiken bij inbranden: Dit maakt de pan plakkerig. Houd de laag dun.

• Pan weken in water: Dit kan roest veroorzaken.

• Schuren met staalwol: Gebruik alleen zachte borstels of zout als scrub.

• Geen onderhoud: Een gietijzeren pan heeft liefde nodig; af en toe opnieuw inbranden verlengt zijn leven.

Conclusie

De eerste keer een gietijzeren pan gebruiken begint met inbranden. Dit creëert een natuurlijke antiaanbaklaag en beschermt de pan tegen roest. Met een beetje aandacht wordt je gietijzeren pan alleen maar beter naarmate je hem vaker gebruikt.

Investeer wat tijd in goed onderhoud geen vaatwasser, droog houden en af en toe opnieuw oliën  en je hebt een pan die je hele leven meegaat, én die je misschien zelfs doorgeeft aan de volgende generatie.